'ऊह'लोकीची अप्सरा...

ऊ ला ला ऊ ला ला (हे काय आहे, असा प्रश्न पडला असेल, तर सावधान.. तुमचं मानसिक वय 18 वर्षापेक्षा अधिक असण्याची दाट शक्यता आहे.. ताबडतोब हा मजकूर वाचणं थांबवा..)

 

आ ऊ ललिता.. (हे काय आहे, असा प्रश्न तुम्हाला पडलाय, म्हणजे तुम्ही आधीचा इशारा ऐकला नाहीत.. आता भोगा आपल्या कर्माची फळं! हे विलक्षण प्रमुदित झालेल्या स्थितीतील शक्ती कपूर नामक रावडय़ा नरपुंगवाचे चित्कार आहेत..)

 

प्रस्तुत लेखकाला हा शक्ती कपूरी (म्हणजे साध्या भाषेत आसुरी) आनंद का बरे झाला असावा, असा प्रश्न पडला असेल, तर त्याचं उत्तर पहिल्या प्रश्नातच दडलेलं आहे..

 ‘ऊ ला ला ऊ ला ला’ या तडकभडक, दिलखेचक, चाबूक आणि अशाच अन्य दर्जानिदर्शक विशेषणांना सुपात्र गाण्यामुळे, त्यातल्या विद्या बालनच्या (जुग जुग जियो) उन्मत्त अदाकारीमुळे आणि त्याला मिळालेल्या उदंड प्रतिसादामुळे एका गोष्टीवर शिक्कामोर्तब झालंय.. भारत देश बदलला, माणसं बदलली, 80 च्या दशकात जी पिढी तरुण होती ती मध्यमवयीन झाली, 80 च्या दशकात जन्मली ती उत्तरतारुण्यात पोहोचली, 80 च्या दशकानंतर जन्मली ती तरुण झाली; पण, एक गोष्ट कायम राहिली.. जवाँदिल भारतीयांची फँटसी.. ती मात्र 80 च्या दशकात होती तशीच घसघशीत, गरगरीत, टमटमीत वगैरे पुष्टतानिदर्शक विशेषणांना सुपात्रच राहिली आहे.. हीच ती चित्कारपात्र खूषखबर!

मध्यंतरीच्या काळात भारतीय पुरुषांची मानसिकता बदलते आहे वगैरे वावडय़ा उठवल्या जात होत्या.. त्यानुसार परदेशांत (तरी कसं काय कोण जाणे!) विशेष पसंतीपात्र होत चाललेलं झीरो फिगरचं फॅडही भारतीयांवर लादण्याचा प्रयत्न झाला. तोही नव्या ‘डॉन’मध्ये ‘ये मेरा दिल’च्या जुन्याच चालीवर हेलनच्या लहानपणीचे कपडे घालून सर्वागझटकक् आणि दिलखेचक (या शब्दाला आणि त्यामागच्या भावनेला पर्याय नाही, हे जाणून पुनरुक्तीदोष पदरात घ्यावा) मनमुक्त नृत्य करणा-या, भरलेल्या कणसासारख्या दिसणा-या करीना कपूरच्या माध्यमातून करण्यात आला. त्या कुठल्याशा सिनेमात तिनं बिकिनी नेसलेली असूनसुद्धा पब्लिक जाम फिरकलं नाही. बिकिनी नेसलेली असली तरी शेवग्याची सुकली शेंग बघायला कोण जाईल? त्या सिनेमाबरोबरच ते फॅडही आपटलं आणि आटोपलं हे बरं झालं!

 

भारतीय प्रेक्षकांच्या (मानसिक वय वर्षे 14 ते 15 वर्षे अर्थात ‘अक्षय-कुमार’!) आवडींचा प्रच्छन्न मसावि 80 च्या दशकात दक्षिणेत निघाला होता.. सावळी, भरदार यष्टी, अपरं नाक, धनुष्याकृती ओठ आणि आवाहक, आमंत्रक, संमोहक, मादक टप्पोरे डोळे, अंगावर कपडय़ांचा तिटकारा, आत्यंतिक काटकसरी स्वभाव.. या सगळ्या सरंजामाला जोड होती संभावित आणि दुटप्पी मूल्यांनी बुजबुजलेल्या रूपेरी पडद्यावरच्या नटय़ांमध्ये फार अभावानंच दिसलेल्या उन्मुक्त लैंगिक अभिव्यक्तीची. हे समजून घेणं फार कठीण वाटत असेल (तसं ते आहेच) तर कमलहासन आणि श्रीदेवीच्या अभिनयासाठी गाजलेला ‘सदमा’ पाहा. किती लोकांनी तो कमल आणि श्री यांच्यासाठी पाहिला असेल, याची रास्त शंका मनात निर्माण होईल ती कमलवर (लकी गाय) शब्दश: झडप घालण्यासाठी टपलेली बुभुक्षित सिल्क स्मिता पाहिल्यावर. तिचं ते भावमुद्रेपासून सर्वागाने-अंगांगाने अद्भुत प्रकारे ‘व्यक्त होणं’ पाहून कानातून धूर नाही निघाला, तर तिकिटाचे पैसे परत.

 

सिल्क स्मिता (हे तिच्या एका भूमिकेमुळे मिळालेलं नाव- वरना मऊ मुलायम तलम ‘सिल्क’चा या दणकट गोणत्याशी नावाचाही संबंध असायचं कारण नव्हतं!) हा विशेषत: हिंदी सिनेमाच्या प्रेक्षकांना बसलेला 440 व्होल्टचा शॉक होता. हिंदीतल्या नायिका (माला सिन्हा, मुमताज, झीनत यांच्यासारखे अप-या नाकाचे सन्माननीय अपवाद वगळता) उघडपणे देहबोलीतून शारीर श्रृंगारभावना व्यक्त करण्यातल्या नव्हत्या. जिकडेतिकडे राज कपूरी चालूगिरी. म्हणजे, नायिकेच्या चेह-यावर निरागस, पवित्र, सोज्वळ भाव.. आता ती पांढरी पारदर्शक साडी घालून धबधब्याखाली नाहात असल्यामुळे तुमचं लक्ष चेहरा सोडून वेगळ्याच ठिकाणी जातंय, हा तुमचा दोष! हा खास भारतीय पुरुषी संभावित दुटप्पीपणा झुगारून थेट लैंगिक एक्स्प्रेशन देणारी एकमात्र नटी म्हणजे हेलन. त्यामुळेच ती कायम व्हँप आणि नर्तिकाच राहिली- नायिका बनली नाही. सिल्क स्मिताही ‘बी ग्रेड’ किंवा ‘सी ग्रेड’चे ‘खुली खिडकी’, ‘मचलती जवानी’छाप ‘सॉफ्ट पॉर्न’ सिनेमे सोडले- तर नायिका बनू नाही शकली. इतकी अट्टल ‘मांसाहारी’ नायिका कोणत्याही नायकाला परवडली नसती. तिनं हिरोला सर्वार्थाने कच्चा खाऊन टाकला असता आणि ते पाहताना प्रेक्षागृहातल्या समस्त पुरुषवर्गाचं मनोमन पाणीपाणी झालं असतं.

 

हे सगळं फक्त लैंगिक नाही. त्यापलीकडे जाणारं आहे. भारतीय समाजाची रचना (मातृसत्ताक केरळ आणि ईशान्य भारताचा अपवाद वगळता) स्त्रीच्या भुकांची दखल घेत नाही. जिथे ‘बचाखुचा खानाही गृहिणी का धर्म है’ अशी शिकवण असते; पुरोगामी घरांतही मुलाला इंग्रजी माध्यमाची शाळा आणि मुलींना मातृभाषेची शाळा असा न्याय असतो; मुलाचा पुरुष बनतो, तेव्हा त्याला ताठ मानेनं, छाती काढून चालायला शिकवलं जातं आणि मुलीची युवती बनते तेव्हा तिला खांदे पाडून पोक काढून चालावं लागतं; ऑफिसमध्ये काम करून आल्यावर सोफ्यावर पसरून (ऑफिसमध्ये काम करूनच आलेल्या) बायकोच्या हातचे चहापोहे चापणे हा जिथे ‘अधिकार’ असतो, तिथे बायकांना श्रृंगाराची काही भावना असते, वासना असते, इच्छा असते, अपेक्षा, भूक असते, याची दखल कोण घेणार? गंमत म्हणजे अशी इच्छा, अपेक्षा, वासना, भूक असणारी आणि ती थेटपणे अभिव्यक्त करणारी स्त्री ही समस्त भारतीय पुरुषवर्गाची ‘फँटसी’ असतेच असते- रिअ‍ॅलिटी (पक्षी : पत्नी) असू शकत नाही. जिथे लग्नानंतर स्लीवलेस सोडा- अंगभर जीन्स- टी शर्ट पेहरणंही ‘फारच बाई फॉरवर्ड’ वाटतं तिथे सिल्क स्मिता टाइप ‘फास्ट फॉरवर्ड’ कोणाला झेपायची?

 ‘ऊ ला ला ऊ ला ला’मधल्या विद्या बालनने ही फास्ट फॉरवर्ड सिल्क तिच्या स्वत:च्या पद्धतीनं उभी केलीये.. तिची भुकेली नजर परफेक्ट पकडलीये.. त्यावेळी सिल्क स्मिताच्या गळाला लागलेले सगळे म्हावरे हिच्याही गळाला लागणारच होते.. पागल होणारच होते.. ‘तू है मेरी फँटसी’ म्हणून चीत्कारणारच होते.. तिचे- विशेषत: कमरेवरचे झटके पाहून ‘आ ऊ ललिता’ असे शक्ती कपूरी चेकाळणारच होते..

त्यात नवं काहीच नव्हतं.. मग नवं काय आहे?

 

‘ऊ ला ला ऊ ला ला’ हे गाणं टीव्हीवर फक्त बाप्ये एंजॉय करत नाहीत, तरुण मुली आणि मध्यमवयापर्यंतच्या बायकाही त्यातली विद्या बालन मनसोक्त न्याहाळतायत.. तिच्या एक्स्प्रेशनमध्ये स्वत:चं एक्स्प्रेशन शोधतायत.. कुठे कुठे ते व्यक्तही होत असेल.. आजवर पुरुषांनाच ‘डर्टी’ बनण्याचा, बोलण्याचा, वागण्याचा जन्मसिद्ध अधिकार होता.. आता तोच अधिकार बुंबाट बायकाही बजावतायत..

 .. काळ खरोखरच बदललाय, बदलतोय..

(चित्र : प्रदीप म्हापसेकर)

(प्रहार, ४ डिसेंबर, २०११)