चला , आता हेच व्हायचं बाकी होतं... तेही झालं... आता किमान यापेक्षा अधिक विटंबना , अवहेलना तरी होऊ शकणार नाही...उल्हासनगराजवळच्या रुळांवर आगडोंबात धडधडलेल्या नऊ डब्यांसह उभ्या दख्खनराणीला जर मन असतं , तर ते हेच म्हणालं असतं....
...' राणी राणी ' म्हणून डोक्यावर घेणारे गरज सरल्यावर कशी पोतेऱ्याच्याच लायकीची दासी करून टाकतात , ते ' डेक्कन क्वीन ' ने पाहिलंच होतं... ती विटंबना तिच्या राणीपणाच्या दिमाखाचा मन:पूत लाभ घेणाऱ्या तिच्या रेल्वेवाल्या सग्यासोयऱ्यांनीच केली होती... गुरुवारी निर्दयपणे सीट्स फाडून , बोळे भरून , डबे पेटवणारे मद्यधुंद रासवटांचे हात परक्यांचे होते , हा दिलासाच मानायला हवा.
मुंबई आणि पुणे या दोन शहरांना जोडणारी ही ऐतिहासिक गाडी. पण , तिच्याविषयीच्या मानाचा , अभिमानाचा किंवा ममत्वाचा मक्ता फक्त पुण्याचा... कारण ती येताना मुंबईत काम करणाऱ्या पुणेकरांना घेऊन येते आणि जाताना काम उरकलेल्या पुणेकरांना घेऊन जाते... मुंबईकरांशी तिचं आतड्याचं नातं काहीच नाही... उलट कल्याण , डोंबिवली , उल्हासनगरच्या पट्ट्यात पलीकडून गदीर्नं ओसंडून वाहणाऱ्या घामट लोकल्समधून , शेजारून तुफान वेगानं जाणाऱ्या या राणीवर पडतात ते सूक्ष्म असूयेचेच कटाक्ष...
सेंट्रल रेल्वेवर काही राडा पडलाच (तसा तो पावसाळ्यात अनेकदा पडतो आणि एरवीही फुटकळ निमित्त पुरतं) तर तो आटोक्यात आल्यानंतर लक्षावधी चाकरमान्यांना पोटात घेऊन उभ्या असलेल्या लोकल्स दीनवाणेपणे उभ्या असतात आणि सीएसटीकडे आधी कूच करण्याचा मान मिरवत ही राणी त्यांच्यामधून टेचात पुढे निघते , तेव्हा तिच्यातले प्रवासीही लोकलकरांकडे तुच्छतेनं पाहात असतात...
... या राणीला तसं मुंबईचं प्रेम नाहीच. ही मुंबईला आपलं मानणाऱ्यांची गाडीच नव्हे. ऑफिस टायमिंगमध्ये इथे येऊन ते संपताच ' आपल्या गावी ' निघणाऱ्या पुणेरी पुणेकरांची ही गाडी. त्यांच्या दृष्टीनं मुंबई म्हणजे फक्त कामाची जागा... निव्वळ ऑफिस... ऑफिसबद्दल ममत्व वाटावं इतका वेळ या गाडीचे प्रवासी आपापल्या ऑफिसांत घालवतच नाहीत... लेट मस्टर येण्याच्या दोन मिनिटं आधी एन्ट्री आणि पावणेपाचला एक्झिट.
शिवाय , ' दख्खनराणी ' च्या कुशीतून खुशीत निघणारी ही लेकरे. ' डेक्कन क्वीन ' ही सेलिब्रिटी स्टेटसवाली ट्रेन. तिचा (एकेकाळी अचाट असलेला) वेग , तिचा वक्तशीरपणा आणि पुणे-मुंबई विमानप्रवासातली गैरसोय यामुळे पुणे-मुंबई पट्ट्यातले तमाम ' हूज हू ' दख्खनराणीच्या कुशीत शिरायचे. तिने तिचा दिमाख दुपटीने वाढायचा. वर्तमानपत्रांनी , लेखकांनी , कलावंतांनी तिचा ठायीठायी उल्लेख केल्यानं तिचं ग्लॅमर दिसामासी वाढतच गेलं. मग , डेक्कनच्या वेगापासून ऑम्लेटापर्यंत प्रत्येक गोष्टीचं फक्त भरभरून कौतुकच कौतुक. त्यात कौतुक करणारे पुणेकर हे , पुण्याची हवा- ही आपण तिच्यात श्वासोच्छ्वास करतो म्हणूनच शुद्ध , थंड आरोग्यदायी आहे , असं मानणारे. साहजिकच डेक्कन क्वीन हा अभिमानबिंदू झाला.
पण , एक्स्प्रेस-वे झाला आणि डेक्कनच्या वेगाच्या दिमाखाची रया गेली. धनिकांचा एक वर्ग तिच्यापासून दुरावला. सेकंड क्लासात तीन-दोन प्रवासी बसण्याच्या जागेत तीन-तीनच्या सिटा आल्या , आणि डेक्कन क्वीनवाले प्रथमच वेगळ्याच अर्थानं ' आखडले. ' आणि संपूर्ण रिर्झव्ड राणीला ' जनरल ' डबे चिकटले तेव्हाच तिच्या विटलेल्या पैठणीला ठिगळे लागली...
... आता ती मानमोड्या चाकरमान्यांच्या सोयीची आणि जुन्या प्रेमिकांच्या अवीट जिव्हाळ्याची गाडी राहिली आहे फक्त...
... इंग्लंडच्या राणीसारखी... फक्त नामधारी राणी.
...' राणी राणी ' म्हणून डोक्यावर घेणारे गरज सरल्यावर कशी पोतेऱ्याच्याच लायकीची दासी करून टाकतात , ते ' डेक्कन क्वीन ' ने पाहिलंच होतं... ती विटंबना तिच्या राणीपणाच्या दिमाखाचा मन:पूत लाभ घेणाऱ्या तिच्या रेल्वेवाल्या सग्यासोयऱ्यांनीच केली होती... गुरुवारी निर्दयपणे सीट्स फाडून , बोळे भरून , डबे पेटवणारे मद्यधुंद रासवटांचे हात परक्यांचे होते , हा दिलासाच मानायला हवा.
मुंबई आणि पुणे या दोन शहरांना जोडणारी ही ऐतिहासिक गाडी. पण , तिच्याविषयीच्या मानाचा , अभिमानाचा किंवा ममत्वाचा मक्ता फक्त पुण्याचा... कारण ती येताना मुंबईत काम करणाऱ्या पुणेकरांना घेऊन येते आणि जाताना काम उरकलेल्या पुणेकरांना घेऊन जाते... मुंबईकरांशी तिचं आतड्याचं नातं काहीच नाही... उलट कल्याण , डोंबिवली , उल्हासनगरच्या पट्ट्यात पलीकडून गदीर्नं ओसंडून वाहणाऱ्या घामट लोकल्समधून , शेजारून तुफान वेगानं जाणाऱ्या या राणीवर पडतात ते सूक्ष्म असूयेचेच कटाक्ष...
सेंट्रल रेल्वेवर काही राडा पडलाच (तसा तो पावसाळ्यात अनेकदा पडतो आणि एरवीही फुटकळ निमित्त पुरतं) तर तो आटोक्यात आल्यानंतर लक्षावधी चाकरमान्यांना पोटात घेऊन उभ्या असलेल्या लोकल्स दीनवाणेपणे उभ्या असतात आणि सीएसटीकडे आधी कूच करण्याचा मान मिरवत ही राणी त्यांच्यामधून टेचात पुढे निघते , तेव्हा तिच्यातले प्रवासीही लोकलकरांकडे तुच्छतेनं पाहात असतात...
... या राणीला तसं मुंबईचं प्रेम नाहीच. ही मुंबईला आपलं मानणाऱ्यांची गाडीच नव्हे. ऑफिस टायमिंगमध्ये इथे येऊन ते संपताच ' आपल्या गावी ' निघणाऱ्या पुणेरी पुणेकरांची ही गाडी. त्यांच्या दृष्टीनं मुंबई म्हणजे फक्त कामाची जागा... निव्वळ ऑफिस... ऑफिसबद्दल ममत्व वाटावं इतका वेळ या गाडीचे प्रवासी आपापल्या ऑफिसांत घालवतच नाहीत... लेट मस्टर येण्याच्या दोन मिनिटं आधी एन्ट्री आणि पावणेपाचला एक्झिट.
शिवाय , ' दख्खनराणी ' च्या कुशीतून खुशीत निघणारी ही लेकरे. ' डेक्कन क्वीन ' ही सेलिब्रिटी स्टेटसवाली ट्रेन. तिचा (एकेकाळी अचाट असलेला) वेग , तिचा वक्तशीरपणा आणि पुणे-मुंबई विमानप्रवासातली गैरसोय यामुळे पुणे-मुंबई पट्ट्यातले तमाम ' हूज हू ' दख्खनराणीच्या कुशीत शिरायचे. तिने तिचा दिमाख दुपटीने वाढायचा. वर्तमानपत्रांनी , लेखकांनी , कलावंतांनी तिचा ठायीठायी उल्लेख केल्यानं तिचं ग्लॅमर दिसामासी वाढतच गेलं. मग , डेक्कनच्या वेगापासून ऑम्लेटापर्यंत प्रत्येक गोष्टीचं फक्त भरभरून कौतुकच कौतुक. त्यात कौतुक करणारे पुणेकर हे , पुण्याची हवा- ही आपण तिच्यात श्वासोच्छ्वास करतो म्हणूनच शुद्ध , थंड आरोग्यदायी आहे , असं मानणारे. साहजिकच डेक्कन क्वीन हा अभिमानबिंदू झाला.
पण , एक्स्प्रेस-वे झाला आणि डेक्कनच्या वेगाच्या दिमाखाची रया गेली. धनिकांचा एक वर्ग तिच्यापासून दुरावला. सेकंड क्लासात तीन-दोन प्रवासी बसण्याच्या जागेत तीन-तीनच्या सिटा आल्या , आणि डेक्कन क्वीनवाले प्रथमच वेगळ्याच अर्थानं ' आखडले. ' आणि संपूर्ण रिर्झव्ड राणीला ' जनरल ' डबे चिकटले तेव्हाच तिच्या विटलेल्या पैठणीला ठिगळे लागली...
... आता ती मानमोड्या चाकरमान्यांच्या सोयीची आणि जुन्या प्रेमिकांच्या अवीट जिव्हाळ्याची गाडी राहिली आहे फक्त...
... इंग्लंडच्या राणीसारखी... फक्त नामधारी राणी.
No comments:
Post a Comment